آسیب حرارتی بافت‌های دندانی و پریودنتال در زمان مدیریت فایل شکسته چطور اتفاق می‌افتد؟
نگرانی اصلی در مورد استفاده از دستگاه‌های اولتراسونیک، افزایش دما در سطح خارجی ریشه و اثرات بالقوه آن بر رباط پریودنتال مجاور و استخوان است. گزارش شده که افزایش دما به اندازه 10 درجه سانتی‌گراد آن هم به مدت 1 دقیقه می تواند باعث تغییرات بافت‌شناسی برگشت‌ناپذیر در بافت‌های پریودنتال شود. مواردی از سوختگی شدید در حین برداشتن پُست‌ها با اولتراسونیک که منجر به کشیدن دندان شد هم گزارش شد.اگر از اولتراسونیک بدون خنک‌کننده برای بهبود شکل‌دهی استفاده می‌شود، باید به دقت احتیاطات لازم درنظر گرفته شود.
توصیه می‌شود که هنگام خارج‌سازی فایل شکسته، نوک‌های اولتراسونیک بدون مایع خنک‌کننده فعال شوند. افزایش دمای زیان‌رسان و بالقوه در سطح خارجی ریشه که به خاطر استفاده خارج‌سازی اولتراسونیک فایل شکسته ایجاد می‌شود؛ بررسی شده است.
افزایش دما در سطح خارجی ریشه دندان تابعی از ضخامت دیواره کانال ریشه، نوع نوک اولتراسونیک، تنظیم توان و زمان اعمال است. نوک‌های بزرگ اولتراسونیک باعث افزایش دمای بالاتری در مقایسه با نوک‌های کوچک‌تر می‌شوند؛ اگرچه استفاده طولانی‌مدت بیش از حد بدون توجه به اندازه نوک به طور قابل‌توجهی افزایش دما را در سطح خارجی ریشه افزایش می‌دهد. بنابراین برای جلوگیری از تولید بیش از حد گرما و در عین حال ضدعفونی کردن کانال ریشه، باید از نوک‌های کوچک با تنظیم توان کم همراه شستشوی مکرر و حرکت متناوب استفاده کرد.
اصطکاک نوک اولتراسونیک چرخشی در برابر فایل شکسته نیز باعث افزایش دمای بیشتری در مقایسه با اصطکاک آن در برابر عاج می‌شود. بنابراین، افزایش دما در داخل کانال ممکن است چندین برابر آن چیزی باشد که در سطح خارجی ریشه مشاهده می‌شود و ممکن است بر ساختار عاج دیواره‌های کانال ریشه تأثیر بگذارد.
تفاوت آسیب حرارتی در فایل شکسته ابزارهای Ni-Ti و SS
در یک مطالعه ازمایشگاهی روی نقش نوع قطعه فایل شکسته در تولید گرما، در حین کاربرد اولتراسونیک با یا بدون عملکرد فعال هوا، به این نتیجه رسیدیم که افزایش دما به میزان قابل توجهی با کاربرد نوک‌های اولتراسونیک در برابر فایل شکسته ابزارهای Ni-Ti در مقایسه با فایل شکسته ابزارهای SS ایجاد می‌شود.
افزایش دمای حاصل به زمان اعمال و تنظیمات توان اولتراسونیک هم مربوط بود و زمانی که فعال‌سازی نوک‌های اولتراسونیک با عملکرد هوا فعال ترکیب شد، دمای واقعی به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت. تفاوت در افزایش دما بین ابزار Ni-Ti و SS را می‌توان به خواص مکانیکی و حرارتی آلیاژها نسبت داد، اما تحقیقات بیشتری برای تأیید ویژگی که بیشترین کمک را به این تفاوت دارد، مورد نیاز است. ارتباط بالینی افزایش دما در طول تلاش برای خارج‌سازی فایل شکسته هنوز باید روشن شود.
هنگامی که از تابش لیزر در داخل کانال ریشه استفاده می‌شود، پیامدهای مضر افزایش دما بر روی عاج ریشه (شکل 1) همیشه در نظر گرفته می‌شود. در یک مطالعه با استفاده از استریوسکوپی و SEM روی اثرات خارج‌سازی و حذف مواد ریخته‌شده و فایل شکسته از کانال ریشه با استفاده از لیزر پالسی Nd:YAG روشن شد که تغییرات مورفولوژیکی دیواره‌های کانال ریشه تا حد زیادی به قدرت تابش اعمال شده بستگی داشت. کربنیزاسیون جزئی و تبلور مجدد عاج با تعدادی توبول عاجی باز پوشیده شده با دبری سوخته از جمله یافته‌های گزارش شده بود.
شکل 1- اثرات حرارتی نامطلوب تابش Nd:YAG در کانال ریشه خشک (a) هنگامی که فیبر نوری با دیواره عاج تماس پیدا می‌کند، می‌تواند باعث (b) کربنیزاسیون شود. (c، d) تصویر SEM از سطح عاج بدون تابش و عاج تابیده شده با لیزر Nd:YAG (کانال خشک، 3 وات، 300 mJ/10 هرتز). مناطقی از عاج ذوب شده و توبول‌های بسته عاجی را می‌توان در عاج تابش‌شده مشاهده کرد.
دایموتک، تولیدکننده تجهیزات دندانپزشکی
(ایمپلنتولوژی و جراحی، اندودانتیکس و درمان ریشه)
قلم استخراج فایل شکسته BTEX نسخه گلد
پیشگیری از آسیب حرارتی بافت‌های دندانی و پریودنتال
جلوگیری از افزایش بیش از حد دما شامل استفاده از توان کم اولتراسونیک، استفاده از ابزارهای کوچک در حالت متناوب و شستشوی مکرر است.
برای کاهش اثرات مضر لیزر با کربنیزاسیون عاج و افزایش دما در سطح خارجی ریشه، یک روش جوشکاری برای حذف بقایای فایل شکسته از کانال ریشه پیشنهاد شده است. بر این اساس، فیبر نوری در یک لوله وارد می‌شود و در حالی که تماس با بخش تاجی آزاد شده فایل شکسته را حفظ می‌کند، نیرو می‌گیرد. جوشکاری لیزری روی فولاد ضد زنگ یا تیتانیوم نیکل با استفاده از لیزر Nd:YAG به منظور ارزیابی نیروی ماندگاری بین فلس و استخراج کننده فلز و افزایش دما در سطح ریشه در طول تابش لیزر انجام شد. گزارش نهایی این بود که نیروی نگهداری در فولاد ضدزنگ به طور قابل توجهی بیشتر از نیکل تیتانیوم است. حداکثر افزایش دما 4.1 درجه سانتی گراد بود. افزایش دما در سطح ریشه در مجاورت ناحیه جوش داده شده بیشتر از ناحیه اپیکال بود. میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داد که فایل‌ها و استخراج‌کننده‌ها به هم جوش داده شده‌اند.
