سلامت دندان ارتباط مستقیم با بیماری بولیمیا یا همان پرخوری عصبی دارد. در این بیماری فرد بعد از مصرف غذا با ایجاد استفراغ عمدی یا خوردن قرص، عمل تخلیه و پاکسازی مواد غذایی مصرف شده را انجام می‌دهد؛ چرخه مکرر استفراغ در نهایت سلامت دهان و دندان فرد را به خطر می‌اندازد. در چنین شرایطی انجام مراقبت‌های دهانی مناسب میتواند به مدیریت شرایط کمک شایانی کرده و باعث حفظ سلامت دندانها در کنار درمان این اختلال غذایی شود. در ادامه با ما در دایموتک همراه شوید تا با پیامدهای این بیماری روی دندان بیشتر آشنا شویم.
بولیمیا و مضررات آن روی سلامت دندان
به خطر افتادن سلامت دندان یکی از مهم‌ترین پیامدهای اختلال پرخوری عصبی است که باید سریعا اقدامات مراقبتی مرتبط با آن در افرادی که این بیماری را دارند آغاز شود. به طور کلی می‌توان گفت بیماری بولیمیا شامل چرخه مصرف غذا و پاکسازی است. افرادی که به این بیماری دچار هستند طی مدت کوتاهی مقدار غذای زیادی مصرف کرده (پرخوری) و بعد نسبت به مواد غذایی خورده شده عمل تخلیه را انجام می‌دهند. حال این تخلیه از روش‌های مختلفف از جمله استفراغ کردن، استفاده از داروهای ادرار آور، دیورتیک‌ها، ملین‌ها و یا فعالیت بیش از حد صورت می‌گیرد.
استفراغ منظم سلامت دندان را به خطر می‌اندازد چراکه اگر به صورت مکرر باشد باعث ایجاد حفره، پوسیدگی و درد در این ناحیه می‌شود. در این مقاله به رابطه بین بولیمیا و تاثیر این اختلال روی سلامت دهان و دندان پرداخته و روش‌های جلوگیری بروز آسیب به این نواحی را با هم بررسی می‌کنیم.
خوردگی دندان ها
یکی از آسیب های اولیه این بیماری خورده شدن دندان است چراکه حین استفراغ اسیدهای معده در تماس مستقیم با دندانها قرار گرفته و همین اتفاق سلامت دندان را به خطر می‌اندازد. اسید ممعده لایه محافظتی مینای دندان را فرسوده کرده و با گذر زمان و مداومت آن این قضیه تا تخریب دندانها ادامه خواهد داشت. تحقیقات نشان داده که افراد دارای بولیمیا بیشتر تمایل به استفاده از نوشیدنی‌های غیرالکلی، کربناتی و همچنین نوشیدنی‌های ورزشی اسیدی حین فعالیت‌های بدنی تمایل دارند. این نوع نوشیدنی‌ها میتواند درصد ایجاد فرسودگی در دندان را افزایش دهد.
اکثر افراد که به بولیمیا دچار هستند برای حفظ سلامت دندان بعد از استفراغ مسواک می‌زنند که این حرکت اشتباه است چراکه بلافاصله مسواک زدن بعد از استفراغ میتواند سرعت تخریب و پوسیدگی دندان را افزایش دهد.
کرم خوردگی دندان
یکی دیگر از پیامدهای بولیمیا، کرم خوردگی است که سلامت دندان را به خطر می‌اندازد. از آنجایی که گازهای اسیدی معده در حین استفراغ مدام با دندانها در تماس هستند، عموما منجر به تخریب مینای دندان می‌شوند. مینای دندان در ارتباط با این اسیدها از پا در آمده و باعث می‌شود تا بیشتر مستعد پوسیدگی شوند. کرم خوردگی زمانی ظاهر می‌شود که دندان شروع به پوسیدگی می‌کند. گاز اسیدهای معده مواد معدنی مینای دندانها را از بین برده و در نتیجه این تخریب سوراخ‌هایی دائمی روی سطح دندان ایجاد می‌شود که تنها دندان پزشک قدر به اصلاح آن خواهد بود.
همچنین از آنجایی که مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا و ورزشی حین انجام فعالیت‌های بدنی و غذاهای قندی در این اشخاص زیاد است، احتمال ایجاد حفره‌های دندانی در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.
افرادی که پرخوری عصبی دارند بعضا از داروهایی نظیر ملین و همچنین داروهای ادرار آور برای بخشی از مرحله پاکسازی خود استفاده می‌کنند که در نتیجه مصرف آن‌ها باعث کم آبی بدن می‌شود. هرچقدر آب بدن کمتر شود، بزاق دهانی کمتری نیز تولید شده که در نهایت اسیدیته دهانی افزایش پیدا می‌کند. زیاد شدن سطح اسیدیته دهانی هم در کرم خوردن دندانها تاثیر زیادی دارند.
دندان درد
نقش مینای دندان در حفظ سلامت دندان این است که آن‌ها را از پوسیدگی حفظ می‌کند. افرادی که مینای دندانی ضعیفی دارند معمولا درد و حساسیت زیادی را هم تجربه می‌کنند؛ این مسئله بین افراد با پرخوری عصبی (بولیمیا) بسیار متداول است. حساسیت و ایجاد درد در ناحیه دندانی روی غذایی که شخص می‌خورد نیز تاثیر قابل توجهی دارد. محدود کردن نوع مواد غذایی مصرفی به انواع خاصی از غذاها، به تغذیه شخص آسیب زده و نهایتا باعث ایجاد آسیب‌های دندانی دیگر و افزایش درد خواهد شد.
زخم‌های دهانی
بروز زخم‌های دهانی از جمله آسیب‌هایی هستند که سلامت دندان را در افراد دچار بولیمیا به خطر می‌اندازد. این زخم‌ها در داخل گونه، کام دهان یا لب پدیدار می‌شوند. این زخم‌ها گاها ناشی از کمبود مواد مغذی مثل آهن یا ویتامین ب 12 هستند. همچنین این زخم‌ها ممکن است حین استفراغ عمدی توسط خود فرد ایجاد شوند. دیده شده که این افراد از وسایلی اعم از خودکار، شانه و یا انگشت برای عمل تخلیه عمدی استفاده کرده و در نهایت منجر به بروز جراحت در سقف نرم دهان شوند. این جراحت‌ها به شکل زخم‌های دهانی یا ضایعات دیده می‌شوند.
تورم غدد بزاقی
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که استفراغ عمدی می‌توانند روی سایز غدد بزاقی نیز تاثیر بگذارد. غدد بزاقی در برخی از افراد دچار بولیمیا ممکن است بعد از استفراغ بزرگ شده باشد؛ حتی دیده شده که در برخی از کیس‌های خاص این مسئله منجر به ورم گونه نیز شده است.
خشک شدن دهان
یکی دیگر از عارضه‌های بولیمیا، خشک شدن دهان است. دانشمندان دریافته‌اند که بولیمیا میتواند میزان بزاق دهان را کاهش داده و منجر به حس خشکی در این ناحیه شود. افراد دارای بولیمیا همچنین گاها کم آبی شدید را تجربه می‌کنند. این کم آبی به سبب استفراغ، استفاده از داروهای ادرار آور یا ملین و یا فعالیت بدنی شدید رخ می‌دهد. وجود کم آبی در بدن در برخی از افراد دچار بولیمیا منجر به خشکی دهان خواهد شد.
اختلال در خوردن میتواند تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا به این شرایط و افراد نزدیک آن‌ها بگذارد. مداخله زودهنگام و درمان تا حد قابل توجهی میتواند احتمال بهبودی را ارتقا دهد.
رفع اثرات بولیمیا بر سلامت دندان ها
استفراغ مکرر می تواند مینای دندانی را تضعیف، پوسیدگی دندان را افزایش و سلامت دندان را به خطر بیاندازد. دندان‌های اسیب دیده ممکن است نیاز به ترمیم داشته باشند. روکش‌ها، تاج‌ها یا لایه رویی ممکن است به ترمیم دندان‌های آسیب دیده کمک کند. برخی از افراد نیز ممکن است نیازمند جراحی پلاستیک پربودنتال باشند.
تجربه هر فرد از بولیمیا متفاوت است و برای همه افراد دچار اختلال پرخوری نمی‌توان از یک طرح مراقبتی دندان یکسان استفاده کرد. همچنین زمان درمان دندان برای هر شخص نیز متفاوت بوده؛ برای مثال بعضی از افراد باید حتما قبل از مراجعه به دندان پزشک برای دریافت طرح درمان، بولیمیا را به طور کامل درمان کنند.
چگونه از آسیب رسیدن به دندان جلوگیری کنیم؟
به منظور حفظ سلامت دندان می‌توان از رژیم غذایی و استراتژی‌های لازم برای داشتن سبک زندگی بهتر کمک گرفت تا دندانها را از آسیب‌های بیشتر در آینده در امان نگه داریم. برای مثال نوشیدنی‌های اسیدی و کربوهیدراتی احتمال پوسیدگی را افزایش می‌دهند. برای کاهش خطر این مسئله نکات زیر را رعایت کنید:
- آب و شیر را جایگزین سایر نوشیدنی‌ها قرار دهید.
- بعد از خوردن نوشیدنی‌های اسیدی و کربوهیدراتی دهان خود را شستشو دهید.
- حین استفاده از این نوشیدنی‌ها از نی استفاده نکنید.
توجه داشته باشید که مسواک زدن بیش از حد نیز باعث ضعیف شدن مینای دندان می‌شود. از یک مسواک با برس نرم برای شستشوی روزانه دهان خود استفاده کنید. بعد از هر بار استفراغ، تا یک ساعت دهانتان را مسواک نزنید. چراکه با انجام این کار اسیدهای ناشی از استفراغ روی سطح دندان کشیده می‌شوند. به جای این کار سعی کنید دهان خود را با دهان‌شویه حاوی فلوراید شستوشو دهید.
برای حفظ سلامت دندان خود حتما به یک دندان پزشک مراجعه کنید تا با توجه به شرایطتان توصیه‌های مراقبتی لازم را به شما در خصوص محافظت از دهان و دندان بدهد.
سوالات متداول
آیا باید بلافاصله بعد از تخلیه، دندان خود را مسواک بزنیم؟
بهترین راه برای حفظ سلامت دندان این است که بلافاصله بعد از استفراغ از مسواک زدن خودداری کنید چراکه این کار باعث می‌شود تا اسیدهای معده روی سطح دندان پخش شده و در نهایت آسیب به مینای دندان بیشتر و پوسیدگی رخ دهد. به جای این کار از یک محلول فلوراید برای شستوشو دهان کمک بگیرید.
آیا استفراغ کردن باعث تحلیل لثه می‌شود؟
در برخی موارد استفراغ در افراد مبتلا به بولیمیا منجر به تحلیل لثه خواهد شد. این تحلیل رفتن به خاطر بالا آمدن اسید معده حین تخلیه ایجاد می‌شود. زمانی که اسید معده به دندان برخورد می‌کند، منجر به بدتر شدن یا ایجاد خرده شدن دندانها شده و این موضوع لثه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ممکن است باعث تحلیل آن شود.
جمع بندی نهایی
بولیمیا یکی از اختلالاتی است که تاثیر زیادی روی سلامت دندان دارد. استفراغ بعد از خوردن غذا اثرات بسیار نامطلوبی روی سلامت دهان خواهد گذاشت. با بالا آمدن اسید معده حین تخلیه مینای دندان فرسوده شده و این امر منجر به پوسیدگی ، کرم خوردن دندان، بروز درد و یا حساسیت در این ناحیه شود. انتخاب برخی از مواد غذایی نیز باعث می‌شود تا آسیب دیدگی‌های دندانی بیشتر نیز بشوند.
جهت محافظت از دندانها و کاهش اثرات پرخوری عصبی باید اقدامات لازم از جمله شستشوی دهان پس از استفراغ، پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های گازدار یا اسیدی و استفاده از مسواک‌های نرم انجام داد. افراد دچار بولیمیا باید با یک متخصص برای بهبود شرایط و آغاز اقدامات درمانی در تماس باشند. همچنین صحبت با یک دندان پزشک میتواند به این افراد کمک کند تا از دندان‌های خود در برابر آسیب‌های بیشتر محافظت کنند.
