فایل‌ شکسته در کانال دندان - یک الگوریتم تصمیم‌گیری بالینی

۱۲ تیر ۱۴۰۲ مقالات دندانپزشکی ، با فایل شکسته شده در دندان چه باید کرد؟ ، فایل شکسته ، قلم بیتکس ، قلم BTEX ، تکنیک لوپ نیدل ، مدیریت ابزار شکسته در کانال دندان ، رتریوال فایل شکسته ، خارج سازی فایل شکسته ، ابزار شکسته در کانال دندان ، Broken instrument management ، lasso the file ، grasping technique ، broken endo file retrieval درمان کانال ریشه ، شکستن فایل در کانال دندان ، تجهیزات دندانپزشکی ، BTEX ، فایل شکسته شده ، فایل جدا شده ، فایل شکسته کانال دندان ، حذف فایل شکسته شده

فایل شکسته در کانال و تصمیم‌گیری بالینی

فایل شکسته در حین درمان ریشه عارضه‌ای است که هر متخصص ریشه و هر اندودنتیست باید با آن دست و پنجه نرم کند. نرخ تناوب و تکرار گزارش شده برای ابزارهای شکسته شده از 0.7٪ تا 6٪ موارد متفاوت است. شکستگی ابزار فولاد ضد زنگ را می توان عمدتاً با کنار گذاشتن ابزارهایی که علائم «خستگی فلز» را نشان می‌دهند؛ جلوگیری کرد. با این حال، شکستن و جدا شدن ابزار NiTi می‌تواند بدون هیچ نشانه‌ای از خستگی اتفاق بیفتد. یک نوبت استفاده از ابزار چرخشی NiTi احتمال شکستگی را تا 0.9٪ کاهش می‌دهد اما از احتمال شکستگی به طور کامل جلوگیری نمی‌کند. دلایل رایج شکستگی فایل‌های چرخشی NiTi خستگی خمشی و/یا پیچشی هستند. متأسفانه از لحاظ نظری، ایجاد ابزارهای بدون شکست غیرممکن است، زیرا ابزارهای انعطاف پذیرتر، که در برابر خستگی چرخه ای مقاوم تر هستند، در برابر بار پیچشی مقاومت کمتری دارند و بالعکس.

رویکرد رایج برای برخورد با ابزار شکسته، خارج کردن آن است. استفاده از میکروسکوپ جراحی برای تسهیل گشاد کردن کانال تا سطح قطعه شکسته و برداشتن آن توسط نوک‌های اولتراسونیک و/یا برخی از انواع تجهیزاتِ «چنگ زدن و نگه داشتن» در سراسر جهان پذیرفته شده است.

میزان اقدام موفقیت‌آمیز خارج کردن قطعه شکسته بالاست، اما آیا می‌توان آن را به عنوان موفقیت درمان ریشه تعریف کرد؟ نتایج نامطلوب فوری خارج کردن عاج ممکن است سوراخ شدن یا سوراخ شدن نواری در ناحیه خطر باشد. برداشتن عاج سالم و مخصوصاً عاج پری-سرویکال استحکام ریشه را کاهش می‌دهد و می‌تواند ریشه را مستعد شکستگی عمودی ریشه کند (تصویر 1).

تصویر 1. VRF ریشه مزیال پنج سال پس از رتریوال فایل شکسته

اولین اصل پزشکی این است که به بیمار خود آسیب نرسانید؛ لطفاً آن را به خاطر بسپارید. هدف از درمان ریشه یا اندودنتیکس، درمان یا پیشگیری از پریودنتیت آپیکال است. شایع ترین علت ضایعات پری اپیکال، عفونت داخل رادیکولار است. یک فایل شکسته به خودی خود باعث التهاب نمی‌شود. ما اغلب دندان‌هایی را با ابزارهای شکسته می‌بینیم که سال‌ها پیش درمان شده‌اند و هیچ علامت بالینی یا رادیولوژیک التهاب پری اپیکال ندارند (تصویر 2).

تصویر 2. بافت اپیکال طبیعی. ابزارهای شکسته دلیلی برای التهاب اپیکال نیستند.

درمان پری اپیکال در شرایطی صورت می‌گیرد که در طول درمان ریشه، فرایند ضدعفونی موجب کاهش بار میکروبی زیر آستانه مشخص شود. امروزه استریل کردن و گندزُدایی کامل کانال‌ها هنوز یک هدف آرمانگرایانه است. اگر ابزار شکسته از ضد عفونی موثر جلوگیری کند و ضایعه اپیکال بهبود نیابد یا ضایعه جدیدی ایجاد شود، می‌توان از جراحی اپیکال بدون آسیب رساندن به عاج پیشا-سرویکال استفاده کرد.

الگوریتم بالینی پیشنهادی مبتنی بر درک فرآیندهای بیولوژیکی است که مسئول ضایعات پری اپیکال و بیومکانیک دندان هستند. هدف آن حفظ یک دندان با عملکرد طولانی مدت است.

***

اگر ابزار در کانالی با موارد زیر شکسته شد:

پالپ حیاتی (کانال به شدت آلوده نیست). مکان قطعه می تواند بر تصمیمات ما تأثیر بگذارد.

الف) شکستگی ابزار در قسمت اپیکال کانال

خارج سازی قطعه فایل شکسته نباید انجام شود. باید طول کار را تغییر داد، کانال را تا قطعه آماده کرد، از نوعی هم زدن NaOCl استفاده کرد و کانال را در همان بازدید مسدود یا پر کرد (تصویر 3).

تصویر 3. پالپیت برگشت‌ناپذیر، فایل شکسته در قسمت اپیکال. پیگیری پس از دو سال.

ب) شکستگی ابزار در قسمت میانی کانال

باید سعی کنید ابزار شکسته را بای پس(bypass) کنید (تصویر 4). اگر بای پس غیرممکن است، توصیه من این است که کانال را تا قطعه شکسته پر کنید. پیگیری، اجباری است و در صورت بروز بیماری ریشه پس از درمان باید جراحی اپیکال مد نظر قرار گیرد.

تصویر 4. پالپیت برگشت‌ناپذیر. فایل شکسته در قسمت میانی کانال MB. بای پس با فایل‌های دستی که تا سایز 30 را شکل می‌دهند. قطعه‌ای که در کانال باقی مانده است.

ج) شکستگی ابزار در قسمت کرونال کانال

خارج سازی ابزار شکسته باید با حداقل برداشتن عاج انجام شود، انواع مختلفی از تجهیزات چنگ زدن را می‌توان استفاده کرد.

پالپ غیر حیاتی (یک مورد عفونی)

مرحله شکل دادن و تمیز کردن در لحظه شکستن فایل بر تصمیمات ما تأثیر می گذارد.

الف) ابزار شکسته شده پس از تمیز کردن اصلی و شکل دهی کانال حداقل به سایز 30 آماده می شود. توصیه‌ها مانند موارد پالپ حیاتی است:

یک سوم اپیکال کانال: خارج کردن فایل شکسته نباید به طور معمول انجام شود. انسداد تا فایل توصیه می‌شود.

قسمت میانی کانال: باید سعی کرد فایل شکسته را بای ‌پس کرد. در صورت غیرممکن بودن بای پس، پرکردن کانال تا فایل شکسته و پیگیری، و سپس جراحی اپیکال باید در نظر گرفته شود.

بخش تاجی کانال: برداشتن فایل شکسته باید با حداقل برداشتن عاج انجام شود.

ب) جداسازی ابزار قبل از انتخاب دقیق ابزار و شستشو انجام شده است:

بای پس به شدت توصیه می‌شود. سطح مقطع کانال بر این روش تأثیر می‌گذارد: کانال‌های بیضی و پهن و دراز و تنگه‌ها این روش را ممکن می کند، در حالی که کانال گرد می‌تواند مانع از آن شود. در صورت موفقیت‌آمیز بودن بای پس، شکل دهی کانال با فایل های دستی تا سایز 30 توصیه می‌شود. خارج کردن قطعه ضروری نیست.

اگر بای پس ناموفق بود، برای ضدعفونی، مصرف دارو با Ca(OH)2 به مدت دو تا چهار هفته همراه با هم زدن NaOCl توصیه می‌شود. پس از انسداد نهایی، پیگیری اجباری است (تصویر 5) و در صورت وجود بیماری ریشه پس از درمان، باید جراحی اپیکال در نظر گرفته شود (تصویر 6).

تصویر 5. التهاب اپیکال – درمان مجدد دو بار ویزیت با بای پس ناموفق فایل شکسته در کانالML . روند بهبودی پس از شش ماه و بهبود ضایعه پس از هفت سال.

تصویر 6. التهاب اپیکال علامت‌دار. فایل شکسته در قسمت اپیکال و در ناحیه اپیکال کانال DB. جراحی اپیکال.

خارج کردن موفقیت‌آمیز فایل شکسته ممکن است با از بین بردن عاج پری سرویکال سالم، پیامد عملکرد طولانی‌مدت برای دندان را به خطر بیندازد، و ممکن است منجر به سوراخ‌شدگی شود و دندان را مستعد شکستگی عمودی ریشه کند. پزشک باید جنبه‌های میکروبیولوژیکی و بیومکانیکی را در طول تصمیم‌گیری بالینی در نظر بگیرد.