مدیریت فایل شکسته چگونه انجام می‌شود؟

۲۳ مرداد ۱۴۰۲

عوامل مهم در مدیریت فایل شکسته کدامند؟

مدیریت اندودنتیک یک فایل شکسته یا هر جسم فلزی در کانال ریشه یک فرآیند پیچیده است که نیاز به آموزش، تجربه و آگاهی کامل از روش‌ها/تکنیک‌هایی دارد که می‌توان استفاده کرد. این یک رویه وقت‌گیر و چالش‌برانگیز است که اغلب با اضطراب هم برای دندانپزشک و هم برای بیمار، و با میزان موفقیت متغیر، همراه است. قبل از اقدام برای مدیریت فایل شکسته باید عوامل زیادی در نظر گرفته شود. این موارد عبارتند از:

دندان: دندان دائمی یا شیری؟
محل قرارگیری دندان در قوس دندانی و کانال ریشه با قطعه فایل شکسته
آناتومی کانال ریشه شامل قطر، طول و انحنای آن
ضخامت عاج ریشه و عمق فرورفتگی‌های خارجی
وضعیت بافت‌های پری اپیکال و پریودنتال
مرحله به کاربری ابزار در کانال زمانی که شکستگی رخ داد، که منعکس کننده میزان کنترل میکروبی است.
طول فایل شکسته
محل قطعه فایل شکسته در داخل کانال ریشه
جنس و نوع فایل شکسته
عملکرد فایل شکسته: در جهت عقربه‌های ساعت یا خلاف جهت عقربه‌های ساعت
آخرین و البته نه کم اهمیت‌ترین، خواسته های بیمار.

مدیریت فایل شکسته

مدیریت بهینه قطعات فایل شکسته در طول درمان ریشه دندان، رتریوال به منظور امکان دبریدمان کافی و انسداد سیستم کانال ریشه است. در حال حاضر، هیچ روش استانداردی برای خارج‌سازی ایمن و موفقیت‌آمیز قطعه فایل شکسته در متون دندانپزشکی وجود ندارد. در هر مورد، شانس موفقیت باید در مقابل عوارض احتمالی سنجیده شود. مدیریت فایل شکسته با رویکردهای زیر دنبال می‌شود.

مدیریت فایل شکسته: رویکرد عدم مداخله

عدم مداخله: در همه موارد وقوع فایل شکسته لازم نیست مداخله‌ای صورت گیرد. این گزینه در دو دسته موارد کاملاً متفاوت قابل استفاده است:

(الف) مواردی که وقتی فایل شکسته در دندان پریودنتال غیرقابل ترمیم و/یا به شدت آسیب دیده است، جای مداخله‌ وجود ندارد. این همچنین در مورد دندان‌هایی که احتمالاً پس از تلاش‌های مدیریت فایل شکسته غیرقابل ترمیم شوند، صدق می‌کند. وجود قطعه فایل شکسته در این موارد هیچ تاثیری بر تصمیم‌گیری ندارد (شکل 1).

شکل 1- ریشه‌های غیرقابل ترمیم دندان مولر دوم فک پایین با یک قطعه در یک سوم اپیکال ریشه دیستال. کشیدن دندان درمان انتخابی در این مورد است

(ب) مواردی که در صورت عدم وجود علائم بالینی یا رادیوگرافیک پاتوز، نیازی به مداخله نیست و قرار نیست درمان برنامه‌ریزی‌شده‌ای برای این دندان‌ها انجام شود. چنین نمونه‌هایی ممکن است وجود یک فایل شکسته قدیمی در یک سوم اپیکال در یک دندان بدون علامت و بدون ضایعه رادیوگرافی را نشان دهند یا یک قطعه فایل شکسته قدیمی فراتر از روزن کانال بدون علائم بالینی یا نشانه رادیوگرافیک پاتوز باشد (شکل 2).

شکل 2- هیچ مداخله‌ای به عنوان گزینه درمانی مدیریت فایل شکسته، در طول معاینه رادیوگرافی پری آپیکال کامل دهان آشکار نشد. (a) با توجه به سابقه بیمار، فایل شکسته (فلش) در طول درمان کانال ریشه 15 سال قبل رخ داده است. بازسازی پروتز 5 سال بعد انجام شد. (b) قطعه فایل شکسته موجود در بافت‌های پری اپیکال را می‌توان به درمان کانال ریشه انجام شده با توجه به سابقه بیمار، 16 سال قبل نسبت داد. از آن زمان به بعد، بیمار هیچ درد یا ناراحتی‌ای را در ناحیه موردنظر تجربه نکرد.

مدیریت فایل شکسته: رویکرد غیرجراحی

مدیریت غیرجراحی (اورتوگراد، محافظه کارانه): این رویکرد را می‌توان به دو مرحله تقسیم کرد. در مرحله اول به عنوان یک قانون کلی، تلاش برای رتریوال فایل شکسته و در صورت عدم امکان، بای‌پس کردن آن انجام می‌شود. در مواردی که این امر محقق می‌شود و همچنین در مواردی که رتریوال یا بای‌پس کردن با شکست مواجه شود و شرایط مناسب فراهم می‌شود، مرحله دوم دنبال می‌شود. فاز دوم شامل مرحله به کارگیری ابزار و انسداد است. در موارد رتریوال یا بای‌پس موفقیت‌آمیز، به کارگیری ابزار دقیق و انسداد تا طول مورد نظر انجام می‌شود. در غیر این صورت، کانال تا قطعه فایل شکسته شده پر می‌شود و دندان از نظر بالینی و رادیوگرافی کنترل می‌گردد.

مدیریت فایل شکسته: رویکرد جراحی

مدیریت جراحی: به عنوان یک قاعده، مدیریت جراحی با آپیکوکتومی، همیسکشن، قطع ریشه یا کاشت مجدد عمدی، زمانی انجام می‌شود که رویکرد محافظه‌کارانه شکست بخورد یا از همان ابتدا به شکست منجر شود. این تنها جایگزین معقول برای کشیدن دندان است.